EREKTİL DİSFONKSİYON (SERTLEŞME PROBLEMLERİ)
EREKTİL DİSFONKSİYON (ED) TANIM
Cinsel ilişki için gerekli ve yeterli ereksiyonu sağlayamama ve sürdürememe durumu.
- ED önemli bir sağlık sorunudur
- ABD ‘de 30 milyon kadar ED’lu erkek var
- Türkiye’de 40 yaşın üzerinde % 70 erkekte değişik oranlarda sorun var
- ED’nun sosyal hayata etkileri çok önemli
- Cinsel tabular dolayısiyle hastalar hekime danışmamakta ve gecikilmekte
- Erektil Disfonksiyon’da düşük tanı oranları Hekim / Hasta iletişimindeki yetersizliğe bağlıdır
-
ED ile ilgili doktorların da önyargıları olabilmekte;
- Seksle ilgili konuların profesyonelliğinin dışında olduğunu varsayması
- Hasta ile arasındaki ilişkiyi zedeler düşüncesi
- Hastanın özel hayatına girme endişesi
- Hastayı utandırmaktan çekinmesi
- Bu konuya ayıracak zamanının olmaması tanı ve tedavide gecikmelere neden olmaktadır.
40 yaşın altında kalıcı problem: Nadir
70 yaş ve üstünde: % 65
* Diabetiklerde şikayet daha erkenden başlar!!!
ED SEBEPLERİ
1. ORGANİK
Damarsal – Nörolojik – Hormonal - Penisin yapısına ait bozukluklara bağlı
2. PSİKOJENİK
Fiziksel bir bozukluk olmadan, erektil mekanizmanın beyin tarafından baskılanması
Ancak birçok hastada; Organik + Psikojenik problemler birlikte olabilmekte
| Psikolojik | Damarsal | Nörojenik | Hormonal | İlaçlar |
| Anksiyete | Aterosklerozis (damar sertliği) | Travma | Androjen eksikliği | Trankilizanlar |
| Depresyon | Hiperlipidemi | Cerrahi | Prolaktin fazlalığı | Anti Depresanlar |
| İlişki problemleri | Sigara | MULTİPLESKLEROZ | Tiroid hastalıkları | Anti Hipertansifler |
| Diabet | Bel Fıtığı | Anti Androjenler | ||
| Hipertansiyon | Diabet (şeker hastalığı) | Digoxin | ||
| Alkol | Simetidin |
ED’lu erkeklerde en sık rastlanan bulgular
% 45‘inde Hipertansiyon (yüksek tansiyon); % 50‘ sinde Hiperlipidemi (kan yağlarında artma)
DM (diabet = şeker hastalığı) ve 50 yaşın üstündeki erkeklerin % 50 – 60 ‘ında ED vardır!!!
Ereksiyon Tipleri
1. Psikojenik ereksiyon
2. Reflex ereksiyon
3. Nokturnal ereksiyon (gece uyurken)
Genelde ereksiyonlar hem psikojenik hem de reflex yolun kombinasyonuyla sağlanır!
Penis Ereksiyon (sertleşmenin) mekanizması
Sertleşme (ereksiyon); Sinirsel, Hormonal ve Psikojenik mekanizmaların kontrol ettiği karmaşık bir vasküler (damarsal) olaylar zinciridir.
Seksüel uyarı başladıktan sonra (görsel / dokunsal / düşünsel) penise giden atar damarlarda genişleme olur ve gelen kan akımı arttırılır. Bu sayede penis genişler ve uzar, süngerimsi yapısı içinde kanı depolar ve ereksiyona geçer. Penisin erekte vaziyetini koruyabilmesi için de toplar damar sistemi kapatılır.
Seksüel uyarı kesilince veya boşalma olunca sistem tersine döner
Penis Anatomisi
Penis; üstte 2 korpus kavernozum (CC), altta 1 korpus spongiozum (CS) ve glanstan (baş) oluşur.
CC’ların içinde düz kas ile çevrili trabekülalar ve sinüzoidler bulunur.
CS ‘un içinden üretra (idrar yolu) geçer.
CC’lar elastik liflerden fakir, kollajen liflerden zengin, distansibilitesi (genişleyebilme kapasitesi) sınırlı tunika albuginea ile sarılıdır.
Tunika albuginea, genişleyebilmesi sınırlı olduğu için ereksiyon sırasında içinden geçen. emisser venleri sıkıştırarak venöz dönüşü engeller.
İskiokavernozus ve Bulbokavernozus kaslarının kasılması ereksiyon sertliğini artırır, ejakülasyona yardımcı olur.
ED SEBEPLERİ
I. Atar damarlardaki genişlemeyi engelleyen problemler
II. Penis içindeki kanı hapsedecek süngerimsi yapılar
III. Kanın geri kaçmasını engelleyen bağ dokusu ve toplar damarlardaki problemlerden;
biri veya birkaçının bulunması durumunda ereksiyon problemleri yaşanacaktır.
ED’a neden olabilecek RİSK FAKTÖRLERİ
- Yaşlanma
- Kronik Hastalıklar (Damar sertliği – Diabet – Kalp Hast. – Böbrek Hast. – Karaciğer Hast.)
- Ameliyatlar ve Travmalar
- İlaçlar
- Sigara ve diğer modifiye edici faktörler
TEŞHİS: HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
- Medikal Öykü
- Cinsel öykü
- Fizik Muayene
- Psikolojik değerlendirme
- Laboratuar tetkikleri
Cinsel isteğin durumu
Depresyon – stres – anksiete bozuklukları
Evlilik sorunları
İş ve yaşam sorunları sorgulanmalıdır!
Cinsellikle ilgili sorgulamalar daha sonra tedavinin gidişatını da daha matematiksel hale getirecek şekilde 5 soruluk bir anket şeklinde yapılmalıdır! Burada hastaların cevaplarının matematiksel karşılığı olan skorlara göre hastalığını erektil disfonksiyon yok, hafif, hafif – orta, orta ve şiddetli olarak sınıflandırmak mümkündür.
İYİ BİR ÖYKÜ ALINMASI
Kişide;
Spontan (kendiliğinden) ereksiyonlar oluyorsa,
Sabah ereksiyonları oluyorsa,
Masturbasyonla yeterli ereksiyon oluyorsa,
Her zamanki partnerinin dışında ereksiyon oluyorsa
ORGANİK nedenler kabaca dışlanabilir, sebebin PSİKOJENİK olma ihtimali çok yüksektir!!!
ORGANİK ED TANISI
Laboratuar Testleri
Tam kan – Üre – Kreatinin - Karaciğer fonksiyon testleri – Kan Yağları (Kolesterol – Lipidler) – Açlık kan şekeri (AKŞ)- Total ve serbest testosteron – Prolaktin Hormonu (PRL)
İntrakavernöz Farmako Test
Kullanılan bütün ajanlar atardamarlarda genişleme ve toplar damarlarda kapanmaya neden olurlar ve böylelikle penisin içinde kan hapis olur ve ereksiyon meydana gelir. Penil vasküler yatak hakkında bilgi verir. Negatif cevap diagnostik (tanı koydurucu) değilidir. Ama hastada enjeksiyonu takibeden ilk 12 dakikadada tama yakın ereksiyon gelişip 30 dakika kadar bu ereksiyon devam ediyorsa kişide vasküler problem yoktur denebilir.
İntrakavernöz Farmako Test Sırasında Kullanılan İlaçlar:
- Papaverin 15 - 60 mg
- Papaverin 30 mg/ml + Fentolamin 1 mg/ml : 0.2 – 1 ml
- Prostoglandin E1 5 – 15 microgr.
- Papaverin 12 mg + Fentolamin 1 mg + PGE1 9 micrgr : 0.1 – 0.5 ml
Penisin Renkli Doppler Ultrasonografisi
Farmakotestlerle birlikte yapılması faydalıdır. Penis anatomisi ve vasküler yatak hakkında fikir verir.
Nokturnal Penil Tümesans (NPTR)
Rijiscan Monitörü:
Organik ve psikojenik ED ayrımında en güvenilir testGeceleri oluşan ereksiyon sayısı ve kalitesi hakkında bilgi almamıza yarayan alettir. Bazı grafikler halinde bilgi almaktayız.
(Nörojenik veya hormonal bir patoloji olmadığı takdirde pozitif cevap (Gece boyunca 3- 6 defaya kadar olabilen, 10-15 dakika süren ve normal ereksiyonun %70 sertliğine ulaşan çok sayıdaki ereksiyonlar ölçülür) = Psikojenik)
Farmako kavernosometri – grafi
Venöz kaçağın yerini belirlemek için kullanılır. Operasyona gidilecekse yapılmasında fayda vardır.
Anjiografi
Özellikle penis dışı atar damar sistemindeki bozukluğun saptanmasında ve yapılacak operasyonu belirlemede önemlidir
Özgün nörolojik testler ile konulabilir.
ED TEDAVİSİNDE MEVCUT YÖNTEMLER
Non – invaziv (Girişimsel olmayan) yöntemler
Risk faktörlerinin eleminasyonu
Danışmanlık – Psikoterapi
Oral ve topikal ilaçlar
Vakum aletleri
Özellikle herhangi bir ilaç veya girişimsel bir tedavi seçeneğini düşünmeyen hastalar için ideal ve oldukça ucuz bir yöntemdir. Burada pleksiglastan bir fanus içine penis yerleştirilir ve vakum sayesinde içindeki hava boşaltılırken negatif basınç etkisiyle penis damarlarına kan akım eder. Bu sayede penis genişler ve uzar. Meydana gelen sertlik yitirilmemesi içinde penisinin dibine bir lastik halka konur ve fanus çıkartılır. Bu şekilde yarım saat kadar sertleşmiş bir penisle kişi istediği gibi bir ilişkiye girebilir.
Düşük Yoğunluklu Şok Dalga Tedavisi
Omnispec ED 1000 model sistem; vasküler nedenli erektil disfonksiyon sorunu olan hastaların penis bölgesine düşük yoğunlukta, odaklandırılmış şok dalgalarının gönderilmesi için tasarlanmıştır.
ED 1000 vücut dışından şok dalgaları tedavisi yapan bir cihazdır. Bu cihaz girişimsel (invazive) olmayan bir metod ile düşük yoğunlukta şok dalgalarını penis üzerindeki şaft ve krus bölgesine uygular ve sonuçta penisin bu bölgelerinde kan akımının artmasına ve erektil disfonksiyonun tedavi edilmesini sağlar.
ED'nin nedenine yönelik tedavilerden biri olduğu için oldukça başarılıdır.
ED 1000 de uygulama ağrısızdır ve penisin 5 bölgesine 300'er şoktan 1500 şok uygulanır. Alet dakikada 120 şok atabilmektedir. Seans süresi ortalama 15-20 dakika sürmektedir. Hafif şikayetlerde toplam 6 seans genellikle yeterlidir. Orta / ağır şikayetlerde 12 – 18 seans uygulanmaktadır.
İnvaziv (GİRİŞİMSEL) yöntemler
Transüretral ilaç uygulamaları
Alprostadil kullanımı özellikle Amerika’da yaygındır. İlişkiye girmeden hemen önce özel cihazıyla üretra içine ilaç sıkılır.
İntrakavernöz İlaç Uygulamaları (Intra Cavernous Injection ICI)
Papaverin ve / veya prostoglandin türevlerinin tek başına veya birlikte değişik dozlarda ilişki öncesinde kullanımı aynen tanı aşamasında olduğu gibi kullanılabilir. Kişinin bu iğneyi kendi kendine yapabilmesi için özel eğitim vermek gerekir.
Penil Protezler
ED tedavisinde altın standart olmasına rağmen; tedavide en az invaziv yöntemden en ağır olanına doğru ilerlemek gerekir.
Protez kullanımı; geriye dönüşü olmayan bir karardır!
Protezler; tek veya çok parçalı olabilirler.
Hiçbir protez;
normal fizyolojik ereksiyon gibi ereksiyonu sağlayamaz!!!
Şişirilmeyen modeller;
penisin her zaman aynı boy ve çapta kalmasına neden olurlar!
Hidrolik modeller;
Pahallıdır, ancak daha fizyolojikdir!
Ereksiyonda çapta artış meydana gelir!
DAMAR CERRAHİSİ
Bazı mikroskopik tekniklerle penise gelen kan akımını arttırmak için damar by-pass ları yapılabilmektedir.
İDEAL İLAÇLARIN ÖZELLİKLERİ
Etkin – Yararlı – yan etkisiz – kolay kullanılabilir – özgün ve ucuz olmalıdır.
Değişik noktalardan (beyinden veya penisin damarlarından vs.) ve değişik etki mekanizmalarıyla etki edebilen bazı ajanlar:
papaverine – nitrogliserin – verepamil – alprostadil – fentolamin – fenoksibenzamin- yohimbin – sildenafil – tadalafil – vardenafil - apomorfin – trazadone vs.
Bu tip ajanların kullanımında mutlaka hekim kontrolü altında olmak gerekmektedir. Çünkü bazı ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. (örneğin nitrat gibi kalp damarlarını genişleten ilaçları kullananlarda ölümcül riskler ortaya çıkabilmektedir.)
HASTANIN TEDAVİ BEKLENTİSİNE GÖRE TANI VE TEDAVİ PRENSİPLERİ
- Oral Tedaviler / Transüretral tedaviler / Vakum cihazı
HİÇBİR TESTE İHTİYAÇ YOKTUR - ICI : İntracavernöz ilaç enjeksiyonu
ICI Testi - Penil Protez
ICI test / NPT test / Penil doppler US - Venöz cerrahi
ICI test / Penil doppler US / Cavernosometri / Cavernosografi - Arterial cerrahi
ICI test / Doppler US / cavernosometri / cavernosografi / Farmakoarteriografi
ERKEN BOŞALMA (EJECULATIO PRECOX) da TEDAVİ
Erken boşalma genelde cinsel ilişkiden gereken hazzı tarafların alamayacağı kadar kısa sürede boşalmanın gerçekleşmesi olarak tanımlanabilir.
Temelde sebebi alışkanlık ve / veya psikojenik faktörlere bağlıdır.
TEDAVİ
- PREZERVATİF KULLANIMI
- ANESTETİK POMADLAR
- SEX TERAPİSİ
- SQUEEZING (sıkma) TEKNİK (MASTER & JOHNSON)
- MEDİKAL DESTEK
