Meme kanseri taraması nasıl yapılır?

Meme kanserini taraması mamografi denilen memenin filmi çekilerek yapılır. Mammografi, memenin filminin çekilerek, kanserin erken dönemde saptanmasına yardımcı olan bir yöntemdir. Bu yöntem ile, toplumda belirli bir yaşın üstündeki tüm kadınların meme filmi çekilerek, meme kanseri erken safhada yakalanmaya çalışılır. Bu şekilde toplumda, hiçbir şikayeti olmayan kadınlara, mamografi çekilerek meme kanseri taramasının yapıldığı mamografiye, tarama mamografisi denir.



Tarama mammografisi, dünyada en yaygın kullanılan meme kanseri erken tanı yöntemidir.



Mamografi hangi sıklıkla çekilmelidir ?



Amerikan Kanser Enstitüsü, Dünya Sağlık Örgütü, Türk Radyoloji Derneği 40 yaş üzerindeki kadınların, her yıl mamografi çektirmesini önermektedir. Mamografi 40-70 yaş arasında yılda bir tavsiye edilmektedir. 70 yaş üstünde ise hastanın mamografi çektirmesine mani bir hastalığı olmaması durumunda ise yılda veya iki yılda bir tavsiye edilmektedir.



Mammografi nasıl bir tetkik? İlaç veriliyormu? Acılı bir yöntemmi?



Mammografi, düşük dozda x ışını ile çekilen özel bir meme röntgen filmidir. Memede, muayene ile saptanamayacak kadar küçük anormalliklerin tespit edilmesi amacı ile çekilir. Mamografinin gerçek değeri budur. Çünkü, bu sayede, hastalık muayene ile tespit edilebilecek safhadan önce saptanır.

Mammografi çekimi sırasında ilaç kullanılmaz , iğne yapılmaz. Kişinin durumuna göre ; özellikle fibrokistik memelerde ve adete yakın dönemde hassasiyet olabilir. Bu bayanlara en az düzeyde kompresyon uygulanarak ağrı azaltılır.





Çalışmalar  mamografi cihazları ile yoğun fibrokistik meme yapısında meme kanseri atlama oranının analog sistemlere göre daha düşük olduğunu göstermiştir.



Mammografi çekimi için bir hazırlık gereklimidir?



Mammografi çekimi için hiçbir ön hazırlığa gerek yoktur. Mamografi çekilirken meme, iki tabaka arasında birkaç saniye hafifçe sıkıştırılır. Bu nedenle memelerin en az hassas olduğu zamanda mammografi çekilmesi, özellikle memeleri hassas kadınlara önerilmektedir. Adet bitimini takip eden hafta, memelerin hassasiyetinin en az olduğu zamandır. Adetin günü ile mamografik görüntü kalitesi arasında ise bir ilişki mevcut değildir.

Mammografi çekilirken belden yukarısı çıplaktır. Bu nedenle çekime gelirken iki parça elbise giyilmesi önerilir. Bu sayede çekim sırasında belden üstü kolaylıkla çıkartılabilir. Filmi etkileyebileceğinden, koltuk altlarına deodorant, talk pudrası, losyon gibi şeyler sürülmemelidir.



Mamografi çektirmenin riski varmı? Röntgen çekimi sırasında alınan X –ışını tehlikeli miktarlarda mıdır?



Mammografi ; X ışını ray kullanarak, memenin röntgenini çeken özel bir alettir. İki ayrı pozisyonda toplam dört adet film çekilir. Dozu stardartlara uygun mamografinin verecegi zarar ihmal edilecek kadar düşüktür. Dijital mamografi cihazlarında verilen ışın miktarı analog sistemlere göre daha düşüktür. Mamografi teoride ionizan ışın kullanan bir tetkik olduğu için kanser kanseri tetikleme ihtimali mevcuttur. Yaklaşık milyon mamografi bir kanser tetiklerken yaklaşık her yüz mamografiden birinde kanser yakalanmaktadır. Bu hesapla yararı zararının 10.000 katıdır.

Mamografide alınan radyasyonun dozunun ömür kısaltıcı etkisi, günümüzde sık karşılaştığımız medeniyetin getirdiği diğer yöntemlerle karşılaştırdığımızda:

1/2 Sigara içimi ile akciğer kanserinin tetiklenip ölme ihtimali bir tarama mamografisinden meme kanseri olup ölme ihtimaline eşittir.



30 dakika uçak yolculuğunda uçak kazası geçirip ölme ihtimali bir tarama mamografisinden meme kanseri olup ölme ihtimaline eşittir.



30 dakika araba yolculuğunda trafik kazası geçirip ölme ihtimali bir tarama mamografisinden meme kanseri olup ölme ihtimaline eşittir.



Mamografinin yeni yapılmaya başladığı dönemlerde yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda mamografinin ömür uzatıcı etkisi gösterilmiştir. Yani mamografi çektiren grub mamografinin hem yararını hem de zararını görürken, çektirmeyen grub mamografinin yarar ve zararından uzak kalmaktadır. Sonunda çektiren grubun ömrünün uzadığı gösterilmiştir.

ABD'de yapilan bir incelemede ;1000 mammografi teknisyeni, 10 sene gözlenmis ve bu grubta meme kanserinde artış görülmemistir.



Mamografi tüm meme kanserlerini yakalıyor mu?



Ne yazık ki hayır. Mamografi memenin veya kanserin yapısına bağlı nedenlerle meme kanserlerinin bir kısmını optimal şartlarda yapılsa bile gözden kaçırabilmektedir.

Gözden kaçırma oranını düşürmek için yoğun fibrokistik yapılı memelerde, mamografiye ilave olarak birde sonografi ile kontrol yapılmaktadır.



Ultrasonografi ile meme kanseri tarama yapılır mı ?



Yapılan çalışmalarda tek başına, sadece ultrasonografi ile meme kanseri taraması yapılamayacağı gösterilmiştir. Hiçbir yaş grubunda tek başına ultrasonografi ile kanser taraması yapmak doğru değildir. Meme kanseri taramasında asıl olan mamografi, ultrasonografi onun yardımcısıdır.



Ultrasonografinin memede kullanımı varmı? ne zaman ve niçin ultrasonografi yapılır?



Mamografi ve ultrasonografi birbirini tamamlayan yöntemlerdir. Bazı özel durumlar dışında genellikle birlikte yapılırlar. Genç yaşlarda özellikle 35 yaş öncesi meme dokusu yoğun olduğundan meme ultrasonografisi ilk tercih edilecek yöntemdir. Ayrıca mamografide görülen bir lezyonun solid-kistik (yumuşak dokumu, içi sıvı dolu kesecik mi) ayrımı ultrasonografi ile yapılabilmektedir.



Meme protezi (silikon implantı) olanlar meme kanseri yönünden erken teşhis için yapmalıdırlar ?, Mamografi çekimi silikon için zararlı mı?



Meme protezi olan olgularda da tarama yöntemi normal hanımlardaki gibi mamografidir. İmplantı olanlarda birde mutlaka ultrasonografi ile normal meme dokusu ve implant kontrol edilmelidir. Tecrübeli kişilerin yapacağı mamografi tetkiki silikona hiçbir zarar vermez. Çekim öncesinde meme protezi olduğu mutlaka söylenmelidir.



Meme biyopsisi nedir ? niçin yapılır?



Meme biopsisi gerektiği durumlarda memenin bir bölümünden doku örneği alınıp, bu örneğin mikroskobik yöntemlerle patologlar tarafından incelenmesidir.

Mamografi ultrasonografi veya magnetik rezonans tetkikte memede şüpheli bir bölge tespit edildiğinde, bu şüpheli bölgenin ne tür hücrelerden oluştuğu, kanser hücreleri içerip içermediğini anlamak için yapılır. Şüpheli bölge için operasyon yapıp yapmamaya, Yapılacak operasyonun cinsine ve genişliğine karar vermek için biyopsi yapılır.