Erkek ve Kadında Kısırlık Tedavisi
Gerek erkek gerek kadınlarda kısırlık sebepleri araştırılır ve tedavisi uygulanır. Tedavide kadınlarda laporoskopi ve histeroskopi ile erkeklerde Testis biyopsisi ile Varikoselektomi.
Erkekde Kısırlık Faktörleri
Kısır Erkek İktidarsız Değil
Sertleşme sorunu yaşayan erkekler cinsel ilişkiye giremedikleri için kısırlık sorunu yaşabiliyor ama her kısırlık problemi olan erkeğin sertleşme problemi de yaşaması gerekmiyor. Erkek kısırlığının birçok nedeni var. Çocuk sahibi olmak için uğraşanların bilmesi gereken en önemli şeylerden biri mikroenjeksiyonun ya da tüp bebek yöntemin uygulanmasında jinekologla üroloğun ortak çalışmasının önemidir. Çünkü ürolojik tedavi gören hastaların daha sonra uygulanan tüp bebek yönteminde başarı şanslarının arttığı tespit edilmiştir.
PENİL RENKLİ DOPLER US
PENİL RENKLİ DOPPLER US
RADİSTANBUL ÜMRANİYE
0-216-5218836
Erkek kısırlığının nedenleri
•Hormonal etkenler: Beyinden salgılanan bazı hormonlar sperm yapımına etki eder bu hormonların salgısı yeterli olamayabilir.
•Metabolik sebepler, diyabet gibi
•Psikoseksül bozukluklar, cinsel ilişki bozukluğuna yol açtığı için.
•Derin bir prostat ve batın ameliyatı nedeniyle spermin geçtiği yolarda olan tıkanıklıklar ve kesikler.
•İlaca bağlı sebepler: Bazı ilaçlar geriye boşalma yapar. Anti-depresan tarzı ilaçların bir çoğu kısırlığa neden olur. Tansiyon ilaçlarının bazıları da aynı etkiyi gösterir.
•Genetik anomaliler ve bunlara bağlı bozukluklarda kısırlık yapabilir. Klingelter sendromunda örneğin hastanın kadın gibi göğüsleri büyüktür, saçları uzar penis ve testisleri vardır ama spermi yoktur. Bu durum şekil olarak da çıplak gözle anlaşılabilir. Genetik yapısı araştırıldığında anomali anlaşılır. Yine genetik nedenlerle testiste sperm üreten doku hücreler bulunmayabilir bu durum da önemli bir kısırlık sebebidir.
•Testisin karın içinde olması önemli kısırlık nedenlerinden biridir.
•Ergenlik sonrası geçirilen kabakulak da kısırlığa yol açar.
•Aşırı sıcaklık da spermi etkiler. Fırıncılar, cam işleyen, şiddetli ısıya bağlı çalışanlarda, sürekli oturan şoförlerin sperminde mutlaka düşüklük olur. Kişi bir süre sıcak ortamdan uzaklaştığı zaman spermleri normale döner.
•Kemoterapi geçirmiş olmak: Bu nedenle kemoterapi öncesinde sperm dondurulur ki hastanın ileride tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olma şansı doğsun. Kemoterapiden uzun bir süre sonra sperm normal haline gelebilir.
•Radyasyona maruz kalmak kalıcı kısırlık nedeni olabilir.
•Varikosel: Testisten çıkan toplar damarların aşırı ve anormal olarak büyük oluşu genişlemiş olması reflü dediğimiz geri akımı oluşturmaları, ayrıca testiste ısı etkisi ve beslenme bozukluğu sonucu testiste sperm üreten hücreleri toksik bazı maddelerle karşı karşıya bırakır. Bu durum maddeler testis içinde etki yarattığı için sperm oluşumunu kötü etkiler. Testislerin sonografik muayenesi ve damarsal araştırılması gerekir. Böyle bir durum cerrahi müdahale ile düzeltilir. Varikosel ameliyatının başarı şansı değişiktir. Eskiden varikosel ameliyatları çıplak gözle yapılırdı. Şimdi ise mikroskobik olarak yapılıyor. Mikroskobik yapılan ameliyatların başarı şansı diğerlerine oranla çok daha yüksek. Ameliyat olacak kişilerin bunu iyi bilmesi ve ameliyatı yapacak doktordan da bu konuda bilgi alması gerekiyor. Varikosel ameliyatından sonra hücrelerin sayısında yüzde 66 oranında olumlu gelişme sağlanıyor. Gebelik üzerindeki etkisi de yüzde 27 civarında artıyor.
RADİSTANBUL GÖRÜNTÜLEME MERKEZİ ÜMRANİYE
SON TEKNOLOJİ CİHAZLARLA VARİKOSEL SKROTAL TESTİS RENKLİ DOPLER
PENİL RENKLİ DOPLER
PENİL DOPPLER
ÜMRANİYE
RADİSTANBUL
SKROTAL VARİS RENKLİ DOPPLER
0-216-5218836
RADİSTANBUL ÜMRANİYE
•Torsiyon: Testislerin ani bükülmesi. Bu durumda kişinin ağrısı olur, bulantısı olur, kusması olur. Bu gibi bir durumda hasta hemen doktora gitmelidir. Gecikirse testiste beslenme bozukluğu meydana gelir ve alınması gerekebilir.
•Bağışıklık sistemine bağlı sorunlar: Vücut spermi yabancı madde olarak kabul edebilir. Bu durumda spermde yapışıklıklar meydana gelebilir. Spermin hareket kabiliyeti bozulur.
•Testiste meydana gelen sperm epididimde birikir olgunlaşır sonra da taşınır. Epdidime bağlı bir sebepten. Yani epididimin olmayışı veya tıkalı oluşu veya iltihaplanmış olması ve enfeksiyon sonrası kanalların tıkanması.
•İsteyerek çocuğum olmasın diye spermin geçtiği kanalların bağlanması da bir nedendir. Bu bir ameliyatla yapılır gerektiğinde yine bir ameliyatla açılıp kişinin tekrar çocuğu olabilmesi sağlanır.
Kısırlık tedavisine önce kim başlamalı?
Doğru olan ilk olarak erkeğin sperm kontrolü yaptırmasıdır. Çünkü bu çok kolay bir işlemdir. Erkek 4 gün cinsel perhiz yapar yani cinsel ilişkide bulunmaz, ardından güvenilir bir laboratuara gider ve sperm verir. Laboratuar koşullarında bu spermin yapısı ve morfolojisi incelenir. Bu aşamadan sonra eğer bir problem varsa erkeğin tedavisine yönelik çalışmalar yapılır. Eğer sorun yoksa kadının kısırlığı araştırılmaya başlanır. Bazı durumlarda her ikisinde de problem olmayabilir. Her iki tarafın fonksiyonları normal olduğu halde çiftlerin çocuğu olmayabilir. Buna da sık rastlanır.
Bir erkek kısırlık şüphesi ile başvurduğunda ne gibi testler yapılıyor?
Erkeğin doktora anlattıkları çok önemlidir. Doktor hastaya yönelttiği sorularla birçok hastalığın ipucunu yakalayabilir. Şu konular araştırılır:
•Ne kadar zamandır evli olduğu doktor açısından belirleyici bir durumdur. Çünkü kısırlık şüphesi için çiftlerin 1 yıllık düzenli ilişkileri olduğu halde hamilelik durumunun ortaya çıkmamasıdır. Bu bir yıl içinde en az haftada 2 kez ilişkiye girilip girilmediği de sorulmalıdır.
•Ailede başka bir erkekte testislerin yukarıda olması durumu varsa veya erkek testisle ilgili bir problem geçirdiyse direkt olarak bir sebep bulduğumuzu düşünülür.
•Erkeğin ergenlikten sonra kabakulak geçirmiş olup olmadığı da sorulur. Bu hastalık süreci içinde erkeğin yumurtalıklarında şişme de olduysa bölgede spermin oluşumuna neden olan hücreleri yok etmiş anlamına gelir.
•Evli çiftin yaşları da önemlidir. Kadın 35 yaşın üzerinde ise, adetleri düzenli değilse önemli risk faktörü sayılır.
•Aileden genetik olarak gelen diyabet hastalığı olup olmadığı sorulur. Bu durumda diyabetle ilgili testler yapılır ve sperm sayısına bakarak spermle ilgili testler de istenebilir.
•Ailede çocuğu olmayan ve sakat çocuğu olan kişilerin bulunması da araştırma aşamasında yön gösterici olabilir.
•Testislerin yukarıda olması da etkilidir. Eskiden testisleri yukarıda olan çocuklarda testisin indirilme işlemi ergenlik döneminde yapılırdı. Ama aslında bunun fark edildiği dönemde erken yaşlarda yapılması gerekir yoksa kısırlığa neden olabilir.
•Erkekte organik anlamda spermin akışkanlığını önleyen rahatsızlıkların olup olmadığı testlerle incelenir.
Sperm Testi
Öncelikle sperm testi istiyoruz. Spermin içinde normalde 1 santimetreküpte 20 milyon veya üzeri olması gereken sperm düşük seviyelerine göre türlere ayrılıyor.
1.Oligosperm: Azalmış sperm sayısı,
2.Normo sperm: Normal sperm sayısı,
3.Azospermi: Hiç sperm hücresi olmayışı
gibi 3 durum ortaya çıkıyor.
Kişi spermle ilgili bir sorunu olup olmadığını kendisi anlayabilir mi?
Ancak spermin koyu, az olup olmadığını anlayabilir. Spermin de içinde bulunduğu sıvının klasik bir rengi ve kıvamı vardır. Bunların olmayışı, çok sıvı oluşu veya çok az ve koyu oluşu akla bazı sorunları getirebilir. Bunu doktor ve laboratuar değerlendirebilir. Hastamız spermin az geldiği veya boşalırken ağrı olduğu şikayetleriyle doktora başvurabilir.
Sperm Hiç Yoksa Ne Yapılır: Testis biyopsileri
Testis biyopsileri sperm elde edilemeyen hastalarda uygulanıyor. Testis biyopsileri artık mikroskobik olarak yapılıyor, bu sayede doktor testisin içini çok rahat bir şekilde görebiliyor. Mikroskop altında bakıldığında saç kılından daha ince olan tubuluslar çok net gözüküyor. Böylece doktor sadece içinde sperm olan belirgin dolgun olan dokuyu alıyor ve embriyolog hemen o anda dokuda sperm mevcutsa tespit ediyor. Biz buna micro-tese diyoruz. Bütün bunlardan sonra spermin canlılık testleri değerlendirilebilir. Morfolojik yapısı değerlendirilir ve içlerinden en uygun olanları microenjeksiyon için kullanılır.
Şişmanlık kısırlık nedeni mi?
Erkekte ve kadında aşırı şişmanlık cinsel ilişkiyi önleyebileceği için kısırlığa yol açabilir. Hormonal bozukluklardan kaynaklanan şişmanlık fizyolojik olarak kısırlığı ortaya çıkarabilir.
Kadınla erkeğin birlikte yaptırdığı testler var mı?
Tabii ki var, bunlardan önemli bir tanesi post koital testtir. Cinsel ilişkiden sonraki birkaç saat içinde yapılıyor. Sabah evde ilişkiye giriyor aile, doktora gidiyor ilişkiden sonra uterusun ağzından bir materyal alınıyor ve buradaki spermin canlı olup olmadığına bakılıyor. Eğer canlı ise erkekte bir sorun olmadığı düşünülüyor ve kadına ait faktörlerin araştırılmasına geçiliyor.
Sigara kısırlık nedeni mi?
Erkekte spermin yapısını etkiler kadında da yumurtlamayı etkiler. Sigaranın zararları bazen vücutta kalıcı etkilere yol açar ama sigara bırakıldıktan sonra spermin yapısında düzelmeler görülmektedir.
Alkol kullanımının etkisi var mı?
Öncelikle alkol kullanımı sinir sistemi üzerinde etkili olur. Erkekte sertleşme sorunu yapar. Ayrıca spermin hareketliliğini etkiler.
Mikroskopik Tese
Şiddetli erkek kısırlığı alanında son yıllarda görülen en göz kamaştırıcı gelişme kuşkusuz menisinde hiç sperm hücresi bulunmayan erkeklerde görülmektedir. Yumurta kanallarının herhangi bir nedenle tıkalı olması veya yumurtalıklardaki üretimin yetersiz olmasına bağlı bu durumlarda, sperm hücresi elde etmek için başka bir kaynağa başvurmak gerekir. Yumurtalık kanallarının tıkalı olması veya doğuştan yokluğu durumunda sperm hücreleri kanallardan alınmakta ve bu hücrelerle mikroenjeksiyon uygulanmaktadır.
Tıkanmanın olmadığı durumlarda ise problem daha karışıktır. Bu durumlarda erkek yumurtalığının çeşitli bölümlerinde çok kısıtlı da olsa bir üretim söz konusu olabilmektedir. Merkezimizde uygulanan MİKROSKOPİK TESE yöntemi böyle vakalarda sperm elde etme şansını büyük oranda arttırmaktadır. Genel anestezi altında yumurtalıklar açılarak mikroskop altında incelenir. Bu yöntemle yumurtalıkta sperm üretilen bölgeler daha iyi seçilmekte ve alınan doku miktarı daha az olduğundan çok sayıda alandan parça alınabilmektedir. Bu dokular laboratuarda embriyolog tarafından kesilerek kanalların içine dökülmüş yada kanallara yapışık olan sperm hücreleri ayıklanarak mikroenjeksiyon işleminde kullanılır.
Böylece tedavi olanaklarından yararlanamayan çift sayısı çok azalmaktadır. Eski tekniklerle sperm bulma oranı %30-40 arasında değişmekte iken, bu teknik ile sperm bulma oranı %60-70 civarına çıkabilmektedir. Diğer önemli bir konu da hastanın testisinden doku kaybının eski yönteme göre 70 kat daha az olmasıdır. Böylece, operasyonda testislerin en az zarar görmesi sağlanmakta, salgılanan testosteron hormonunun kandaki seviyesini azaltacak işlemlerden kaçınılmaktadır. Mikroskop altında yapılan bu yöntemin diğer bir avantajı ise, testisi besleyen damarlara zarar vermeden kesi yapılabilinmesidir. Bu nedenle operasyon sonrası oluşacak yan etkiler azaltılabilmektedir. Çoklu biyopsi ile başarılı olunamamış ve Klinefelter sendromu gibi genetik nedenlere bağlı sperm yokluğu olan kişilerde bu yöntemle %60'ın üzerinde sperm bulma şansı elde edilebilmektedir.
Sperm hücresinin meniden, yumurtalık kanallarından veya doğrudan yumurtalıklardan gelmesi gebelik oranlarını etkilememektedir. Günümüzdeki tek engel kadın yumurtasının kalitesi olarak ortaya çıkmaktadır. Uzmanlar kaliteyi belirleyen en önemli faktörün kadının yaşı olduğunu belirtmektedirler. Yıllar sperm hücresinin kalitesini etkilemezken kadın yumurtalıkları üzerinde olumsuz etkiler yaratmakta ve gebelik oranları kadın yaşı ile birlikte düşmektedir.
Varikosel; Erkeklerde torbaların varisidir. Varisin anlamı damar genişlemesidir genellikle bacaklarda olur.Varikosel ise testisi çepeçevre saran toplayıcı damarların bazı sebeplerden dolayı genişlemesi ve içerisinde kan birikmesidir.
%98 sol tarafta olur.%2 ise her iki tarafta görülür.
Önemi kısırlığa sebebiyet vermesinden dolayıdır. Hastaların ağrı olmazsa da testisteki tohum hücrelerini bozacağı için tedavi olmaları gerekmededir.
20-30 yaş grubunda en fazladır. Hiç belirti vermeyen varikosellerde vardır.Bu oran toplumda %16-25 dir.
Solda sık görülmesinin sebepleri şudur.
1-Soldaki toplar damarın boşaldığı yer ana damarla dik açı yapar.Bu nedenle kan tam olarak boşalmaz.
2-Testisin sol toplar damarı daha uzundur.
3-Sağ testis biraz daha aşağıda ve daha sarkıktır.
4-Soldaki toplar damarın içerisinde kanı ileri pompalayacak kapakçıklar daha az ve yetersizdir.
5-Soldaki damardaki basınç daha fazladır.Böylece kanı ileri sevk edemez.
6-Genç bekarlarda psikonörotik bozukluklar diğer bir sebeptir.
Varikosel iki taraflı olduğu zaman karın içerisinde başka bir neden var mı diye araştırmakta fayda vardır.
Varikoselin Etkisi
1-İnsanda tohum hücrelerinin gelişmesi için en uygun ısı 35 derecedir.Normal vücut ısısı 36-37 derecedir.İşte bu aradaki ısı farkını testis torbası sağlar. Varikosel de ise kanlanma daha çok olduğundan dolayı torba bu özelliğini kaybeder. Dolayısıyla tohum hücrelerinde hem sayı hem de kalite olarak düşme gözükür.
2-Testisin çevresinde kan göllenmesi olduğu için kanın içindeki bazı hormonlar direk olarak testise etki ederek tohum hücrelerini bozar.
3-Damardaki göllenme testisin dış kısmına direk etki eder hücrelerin hareketliliğini önler.
4-Bazı evlenmemiş genç bekarlarda soldaki bu şişkinlik psikolojik bozukluk meydana getirir.
Belirtileri:
Vakaların çoğu belirti vermez. Başka bir hastalığa bakılırken tesadüfen gözükür.
Belirti veren varikosel de ağrı olabilir.Testiste çekilme hissi vardır.Bilhassa ayakta dururken ve sıcakta damarlar belirginleşir ve el ile bir sicim gibi his edilir.
İlerlemiş vakalarda testisin kıvamı yumuşamıştır ve büyüklüğü biraz azalmıştır. Varikoselin büyüklüğü ve tahribatına göre üç dereceye ayrılır. Bu derecelendirme normal el muayenesi veya ultrasonografi ile yapılır.
Tohum hücrelerinin sayımında varikoselin derecesi hakkında bilgi verir.Böylece ameliyat kararına yardımcı olur.
Bu gün artık varikosel teşhisleri ve ameliyat kararları Doppler Ultrasonografi ile konulmaktadır.
Koruyucu tedbirler
1-Fazla ayakta durmamaya dikkat edilir.Akşam mutlaka uzun oturulup ayakların yükseğe kaldırılması sağlanır.
2-Testis torbasındaki kan drenajını önleyen hareketlerden kaçınılır.
3-Testis ve torbanın hareketini önleyen kot gibi dar pantolonun giyilmez.Kot pantolonunu bir diğer negatif etkisi yazları sıcak kışları soğuk tutuğu için testisin ısısını bozar.Ayrıca çok sert kaba ve kalın kumaş olması nedeni ile testisin havalanmasını önler.
Tedavi:
Hasta evli çocuk sahibi ve bir şikayeti yoksa, koruyucu tedbirler ile hastalık tedavi edilir.
Fakat ağrı varsa tohum hücresi tahlilinde (Spermiogram) sayı ve kalite düşükse ameliyat gereklidir.
Ameliyat ne kadar erken yapılırsa testis hücreleri o kadar çok kurtarılacağı için iyidir.
Çok büyük varislerde torbanın üzerinden damar paketlerinin çıkarılması ile ameliyat yapılır. Basit bir ameliyattır. Bölgesel uyuşturma ile gerçekleştirilir. Narkoz vermek gerekmez. Ameliyattan korkan ve endişeli olan hastalara narkoz verilebilir. Bu kararı narkoz doktoru hastanın durumuna (Kalp, akçiğer)ve tahlillerine göre verir.
Ameliyat:
Ameliyat 2 şekilde yapılır.
1- Klasik: Kasık bölgesinin üzerinden açılır. Testis kordonu bulunur ve atar damarlar korunarak genişlemiş toplar damarlar bağlanır.
2- Mikrocerrahi: Yine kasık kanalından açılır. Bu defa mikroskop altında atar ve toplar damar ayrımı yapılarak damarlar bağlanır.
Son zamanlarda mikrocerrahi ile ameliyat yapılmasının daha avantajlı olduğu kongrelerde sunulmaktadır. Bu kararı biraz da ameliyat yapacak doktora bırakılması daha iyidir. Sebebi de her varikosel aynı olmamaktadır.
Ameliyat 20 dakika sürer. Mikrocerrahi 40-45 dakika daha uzun sürer.
Ameliyat sonrası tohum hücreleri tahlili 3 ay sonra tekrarlanır ve sonuç değerlendirilir.
Bazen varikosel ameliyat kısırlık yönünden sonuç vermemektedir. Bunun sebebi; Kısırlık sebebinin sadece varikosel olmamasıdır.
Varikosel hakkında sık sorulan sorular:
Varikosel nedir? Tedavide ameliyat şart mıdır?
Varikosel aynı bacaklardaki damarların varisleşmesi gibi torba damarlarının genişlemesidir. Sebebi belli olmayıp bir damar bozukluğudur. Önemi, yumurtayı çevreleyen damarların göllenmesi sonucu ısı artışına neden olur ve testisin fonksiyonunu bozarak kısırlığa yol açar.
Bu damar genişlemesini önleyecek veya tedavi edecek bir ilaç yoktur. varikoselin dereceleri vardır. Bu dereceler Doppler Ultrasonu sonucu belli olur. Grade 1: Ameliyat gerekmeyebilir. Spermiogram tahlilindeki sperm değerleri göz önünde bulundurulur.
Grade 2: Spermiogram bozuksa ve ağrı varsa ameliyat gerekir.
Grade 3: Ameliyat şarttır.
Ameliyat 2 şekilde yapılır Normal cerrahi usul. Mikroskop altında. her iki metodun bir birine üstünlükleri yoktur. Önmli olan genişleme yapmış toplar damarların bağlanmasıdır. Bu sırada atar damar korunmalıdır.
Ameliyat narkoz vererek veya bölgesel uyuşturma (lokal) anestezi ile olur. 15 dakika sürer. Zor bir ameliyat değildir. Sabah ameliyat olan hasta akşam üzeri taburcu olabilir. Ameliyattan 2 saat sonra su ve yiyecek alabilir.
VARİKOSEL RENKLİ DOPPLER
SKROTAL USG RENKLİ DOPPLER
RADİSTANBUL ÜMRANİYE 0-216-5218836
http://www.radistanbul.com/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder