Prostat kanseri Amerikan erkeklerinde görülen en yaygın malignensidir. Günümüzde görüntüleme prostat kanserini saptamada çok daha önemli hale gelmektedir. Çünkü dijital rektal inceleme, prostat spesifik antijen ve transrektal ultrason (TRUS) rehberliğinde biyopsi prostat kanserinin lokalizasyon ve teşhisinde kayda değer sınırlamalara sahiptirler. Endorektal manyetik rezonans (MR) görüntüleme lokal tümör yayılımının değerlendirilmesinde faydalıdır. Bilgisayarlı tomografi (BT) hastalığın ileri evresini değerlendirmede kullanılır. PET/BT ile kombine kullanımı primer hastalığın değerlendirilmesinde sınırlıdır fakat prostat kanser tedavisinin takibinde kabul görmektedir. Prostatit, prostat glandının ağrı ve şişmesi ile sonuçlanan bir inflamasyonudur. Tanı için altın standart bir test yoktur, tanı diğer hastalık durumlarının dışlanmasına dayanır. Benign prostat hiperplazisi (BPH) yaşlı erkeklerde alt üriner sistem semptomlarına da neden olabilen en sık görülen patolojik süreçtir. BPH’lı hastaların değerlendirilmesinde rutinde TRUS kullanılır. TRUS internal prostatik anatomiyi gösterebilir ve prostat hacmini doğru olarak tahmin edebilir. İlaveten biyopsiye de rehberlik edebilir. MR internal prostatik anatomiyi mükemmel bir şekilde gösterse de, yüksek fiyat ve rölatif olarak sınırlı ulaşımı nedeniyle BPH hastalarında kullanımı sınırlıdır.
Anahtar Kelimeler: Prostat kanseri, prostatit, benign prostatik hiperplazi (BPH), transrektal ultrasonografi (TRUS), bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
Transrektal Prostat Ultrasonu
Erkeklerdeki prostat bezinin boyutlarının artması veya kanser olasılığı yüksek odaklar gibi bu organa ait pekçok değişiklik ultrason görüntüleri ile ortaya konabilir.
Kan testinin (PSA) yüksek çıkması veya rektal (makattan) muayene sırasında klinisyenin eline kitle gelmesi transrektal prostat ultrasonografisini gerekli kılar. Bu inceleme ile prostat iltihabı veya kısırlığa neden olabilecek başka nedenler de teşhis edilebilir.
Aynı zamanda ultrason rehberliğinde prostat iğne biopsisi de yapılır. Bu sayede bezin içinde şüpheli alandan doku örnekleri alınmış olur. Bu material analiz için patoloji laboratuarına yollanır.
Ultrason muayenesine gelirken rahat ve bol kıyafet giymeye dikkat edin. Muayeneden 4 saat önce lavman şeklinde barsak temizliği yapın. İnceleme hemen öncesinde de 6 bardak kadar su içmeniz istenecektir. Çünkü mesanenin dolu olması prostat dokusu görüntülemesini kolaylaştırır.
Prostat bezi erkeklerde barsağın son parçası olan rektumun hemen önünde bulunduğu için muayene transrektal yolla (makattan) yapılır. Ultrason probu steril koruyucu bir kılıfla kaplanır. Üzerine kaydırıcı steril jel sürülerek rektuma sokulur. Böylece ses dalgası prostata ulaşmak için çok kısa bir yol katettiğinden görüntü netliği artar. Görüntüler farklı açılardan kaydedilir. Hasta işlem sırasında bacakları hafif karnına çekili olarak sol yanında yatar.
Fizik muayenede veya ultrasonografi incelemesi sırasında şüpheli bir lezyon görülürse ultrason rehberliğinde biopsi alınır. Bu işlem sırasında prostat bezine giren iğnenin gideceği mesafeyi, örnek alınacak noktayı radyolog ekrandaki görüntülere bakarak karar verir. Mikroskopik inceleme için çok küçük doku örnekleri yeterlidir.
Doktorunuzun yaptığı transrektal parmak muayenesi ile ultrasonun, verdiği rahatsızlık açısından bir farkı yoktur. İnceleme çoğunlukla 15 – 25 dakika sürer. İğneyi batırmaktan kaynaklanan ilave rahatsızlık pek fazla değildir. Çünkü prostatın olduğu bölgede rektum duvarı hassasiyeti az olan bir alandır.
Radyolog görüntüleri analiz ederek klinisyeninize imzalı bir rapor yollar. Görüntüler ve rapor yeni teknolojiler sayesinde artık internetten de yollanabilmektedir.
Ultrasonda iyonize ışın (X ışını) kullanılmaz. Sadece yüksek frekanslı ses dalgaları ile çalışır. Hareketli (real-time) görüntüler elde ettiği için iğne biopsisine rehberlik yapabilme özelliği yüksektir.
Standart diagnostik ultrasonun insanlar üstünde bilinen zararlı etkisi yoktur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder